W tej notce głównym motywem jest znikający punkt.
Co prawda mój poprzedni wpis dotyczy pojazdu szynowego i to niezbyt dużego, to jednak czegoś mi brakowało. Sprężyłem się i przygotowałem notkę... tramwajową. :-)
Warszawa, Praga Południe, Grochów - 2014.04.08
Co wspólnego z tramwajami może mieć ulica Wiatraczna na Grochowie? W żadnym opracowaniu nie ma ani słowa, by kiedykolwiek tą ulicą kursowała jakaś linia tramwajowa. A jednak...
Z różnych źródeł można się dowiedzieć, że w południowej części ul Wiatracznej znajdował się
tramwajowy trójkąt manewrowy. Niestety, zniknął już dawno. Zbudowano go w roku 1929, wykorzystywany był do roku 1949, odłączono go podczas zmiany rozstawu szyn z 1525 mm na 1435 mm. Jak podają różne źródła, jego pozostałości istniały w jezdni do 1968 roku.
Zacznę od szukania śladów przewodów trakcyjnych.
Na pierwszym zdjęciu widoczny jest południowy wylot ul. Wiatracznej w Ul. Grochowską. Narożny budynek to Wiatraczna 2. Za nim, w głębi ulicy Wiatraczna 4, po lewej stronie piekarnia Teodora Rajcherta, po prawej stronie nowy grochowski nabytek - Galeria Grochów.
Przyjrzyjmy się dokładniej narożnemu budynkowi Wiatraczna 2.
Typowe mocowanie elektrycznej trakcji tramwajowej.
Po stronie prawej budynek Wiatraczna 2, po lewej Wiatraczna 4.
Kolejny ślad po mocowaniu trakcyjnym.
Północna część wschodniej ściany budynku Wiatracza 4.
Ślady po podwójnym mocowaniu trakcji tramwajowej. Podobne ślady (wraz z uchwytami) można znaleźć na ulicach: Stalowej, Kawęczyńskiej, Strzeleckiej.
Opisując
tajemnce cegieł piekarni Teodora Rajcherta wspomniałem, że na budynku tym można wypatrzeć również inne ciekawe elementy. Nadszedł czas zaprezentować pamiątki po dawnej trakcji tramwajowej.
Południowa ściana od strony ul. Grochowskiej.
Prawy, górny narożnik południowej ściany.
Ten uchwyt podtrzymywał sieć trakcyjną w ciągu ul. Grochowskiej oraz nad torem wyjazdowym z ul. Wiatracznej.
Południowo-wschodni narożnik piekarni (ul. Grochowska, ul. Wiatraczna). Na reklamie wiszącej na ścianie wschodniej (ul. Wiatraczna) po jej prawej stronie siedzi gołąb. A obok niego...
...na ścianie kolejny uchwyt trakcyjny.
Najwyraźniej to miejsce przypadło gołębiowi do gustu. Siedział tam bardzo długo.
Północny fragment ściany wschodniej, "z blizną".
Prawy, górny narożnik. Kolejna asysta gołębi, a na ścianie...
...kolejne mocowanie.
Już w połowie marca wypatrzyłem kolejny punkt (wcześniej nie był widoczny) będący pamiątką po trójkącie tramwajowym, jednak dopiero w dniu 8 kwietnia zrobiłem mu zdjęcia.
Wschodnia ściana piekarni (ul. Wiatraczna) oraz...
Południowa ściana piekarni (ul. Grochowska) oraz...
Widok wzdłuż ul. Grochowskiej w kierunku zachodnim, wagon 116Na/1 nr tab. 3016 oraz...
...oraz fragment szyny trójkąta tramwajowego.
Jak pisałem powyżej, wszelkie źródła informujące o trójkącie tramwajowym na ul. Wiatracznej podają, że w roku 1968 usunięto jego resztki z jedni. Okazało się to niezgodne z prawdą. :-)
Widok w kierunku południowym.
Jak na zamówienie samochód pogotowia torowego Star TGL 12.180/Poteks 180 nr tab 347, po lewej stronie wagon PESA 120Na SWING nr tab. 3145.
Trzy zdjęcia pokazujące lokalizację fragmentu szyny będącej pozostałością po trójkącie tramwajowym (ten sam samochód pogotowia torowego co powyżej).
Kilka dni później punkt ten zniknął. Obecnie można w tym miejscu obejrzeć asfaltową "łatę".
2014.04.29
Trójkąt tramwajowy sięgał mniej więcej do połowy widocznego za piekarnią budynku Wiatraczna 3.
Wychodzi to w okolicy widocznej na jezdni "wyspy". Autobus Solaris Urbino 18 nr tab. 8224.
Na portalu
WawaLove znalazłem dwa zdjęcia na których widoczny jest jeden z torów trójkąta.
Rok 1939, południowa strona ul. Grochowskiej, widok w kierunku zachodnim. Budynek po lewej stronie to Waszyngtona 77, budynek bez wschodniej ściany to obecnie Grochowska 215. O budynku Grochowska 215 pisałem w notce
GTWB LXXVI Nieoczekiwana zmiana - Powrót JAJA. W jezdni widoczny tor wyjazdowy z ul. Wiatracznej w kierunku Kamionka.
Link do zdjęcia.
Tak to miejsce wygląda obecnie. Wagon PESA 120Na SWING nr tab. 3172.
2014.04.29
Lata 50. Widok Ronda Wiatraczna w kierunku wschodnim. Po lewej stronie widoczna Piekarnia Teodora Rajcherta zza której wyłania się tor wyjazdowy w kierunku Kamionka. W oddali (również po lewej stronie) widoczna wieża Kościoła Najczystszego Serca Maryi na Placu Szembeka.
Link do zdjęcia.
Można powiedzieć, że w ostatnich godzinach przed ukończeniem tej notki miałem niebywałe szczęście. W nocy o godzinie 03:30 natknąłem się na Rondzie Wiatraczna na wagon techniczny na bazie wagonu K. Dzięki temu mogłem zrobić zdjęcie starego tramwaju, którego koła być może toczyły się po szynie ukrytej obecnie pod asfaltem.
Od lewej strony: piekarnia Teodora Rajcherta, wylot ul. Wiatracznej, budynki Wiatraczna 2 i 4, ul. Zakole, Galeria Grochów oraz wagon techniczny na bazie wagonu typu K nr tab. S-9.
2014.04.30
Widok wzdłuż ul. Grochowskiej w kierunku zachodnim. Od prawej strony: budynek Wiatraczna 2, wylot ul. Wiatracznej, piekarnia Teodora Rajcherta, budynek Grochowska 230.
Północna strona ul. Grochowskiej. Od lewej strony: budynek Grochowska 230, piekarnia Teodora Rajcherta, wylot ul. Wiatracznej, budynek Wiatraczna 2.
Udało mi się również nagrać filmik. Jakość nie powala, obraz się kołysze (nie zdążyłem odpiąć statywu i utrudniał mi filmowanie) ale za to udało mi się sfilmować na tle ul. Wiatracznej taką zawrotkę, jaką nie często można zobaczyć.
