O mnie

Moje zdjęcie
Warszawa, Mazowsze, Poland
Po prostu jestem.

środa, 30 kwietnia 2014

GTWB LXXVIII Znikający punkt/Nie jak w Warszawie (remis) - Zawrotka na ulicy Wiatracznej.

W tej notce głównym motywem jest znikający punkt.
Co prawda mój poprzedni wpis dotyczy pojazdu szynowego i to niezbyt dużego, to jednak czegoś mi brakowało. Sprężyłem się i przygotowałem notkę... tramwajową. :-)

Warszawa, Praga Południe, Grochów - 2014.04.08
Co wspólnego z tramwajami może mieć ulica Wiatraczna na Grochowie? W żadnym opracowaniu nie ma ani słowa, by kiedykolwiek tą ulicą kursowała jakaś linia tramwajowa. A jednak...
Z różnych źródeł można się dowiedzieć, że w południowej części ul Wiatracznej znajdował się tramwajowy trójkąt manewrowy. Niestety, zniknął już dawno. Zbudowano go w roku 1929, wykorzystywany był do roku 1949, odłączono go podczas zmiany rozstawu szyn z 1525 mm na 1435 mm. Jak podają różne źródła, jego pozostałości istniały w jezdni do 1968 roku.
Zacznę od szukania śladów przewodów trakcyjnych.
Na pierwszym zdjęciu widoczny jest południowy wylot ul. Wiatracznej w Ul. Grochowską. Narożny budynek to Wiatraczna 2. Za nim, w głębi ulicy Wiatraczna 4, po lewej stronie piekarnia Teodora Rajcherta, po prawej stronie nowy grochowski nabytek - Galeria Grochów.

Przyjrzyjmy się dokładniej narożnemu budynkowi Wiatraczna 2.

Typowe mocowanie elektrycznej trakcji tramwajowej.

Po stronie prawej budynek Wiatraczna 2, po lewej Wiatraczna 4.

Kolejny ślad po mocowaniu trakcyjnym.

Północna część wschodniej ściany budynku Wiatracza 4.

Ślady po podwójnym mocowaniu trakcji tramwajowej. Podobne ślady (wraz z uchwytami) można znaleźć na ulicach: Stalowej, Kawęczyńskiej, Strzeleckiej.

Opisując tajemnce cegieł piekarni Teodora Rajcherta wspomniałem, że na budynku tym można wypatrzeć również inne ciekawe elementy. Nadszedł czas zaprezentować pamiątki po dawnej trakcji tramwajowej.
Południowa ściana od strony ul. Grochowskiej.

Prawy, górny narożnik południowej ściany.

Ten uchwyt podtrzymywał sieć trakcyjną w ciągu ul. Grochowskiej oraz nad torem wyjazdowym z ul. Wiatracznej.

Południowo-wschodni narożnik piekarni (ul. Grochowska, ul. Wiatraczna). Na reklamie wiszącej na ścianie wschodniej (ul. Wiatraczna) po jej prawej stronie siedzi gołąb. A obok niego...

...na ścianie kolejny uchwyt trakcyjny.

Najwyraźniej to miejsce przypadło gołębiowi do gustu. Siedział tam bardzo długo.

Północny fragment ściany wschodniej, "z blizną".

Prawy, górny narożnik. Kolejna asysta gołębi, a na ścianie...

...kolejne mocowanie.

Już w połowie marca wypatrzyłem kolejny punkt (wcześniej nie był widoczny) będący pamiątką po trójkącie tramwajowym, jednak dopiero w dniu 8 kwietnia zrobiłem mu zdjęcia.
Wschodnia ściana piekarni (ul. Wiatraczna) oraz...

Południowa ściana piekarni (ul. Grochowska) oraz...

Widok wzdłuż ul. Grochowskiej w kierunku zachodnim, wagon 116Na/1 nr tab. 3016 oraz...

...oraz fragment szyny trójkąta tramwajowego.
Jak pisałem powyżej, wszelkie źródła informujące o trójkącie tramwajowym na ul. Wiatracznej podają, że w roku 1968 usunięto jego resztki z jedni. Okazało się to niezgodne z prawdą. :-)

Widok w kierunku południowym.
Jak na zamówienie samochód pogotowia torowego Star TGL 12.180/Poteks 180 nr tab 347, po lewej stronie wagon PESA 120Na SWING nr tab. 3145.

Trzy zdjęcia pokazujące lokalizację fragmentu szyny będącej pozostałością po trójkącie tramwajowym (ten sam samochód pogotowia torowego co powyżej).

Kilka dni później punkt ten zniknął. Obecnie można w tym miejscu obejrzeć asfaltową "łatę".
2014.04.29

Trójkąt tramwajowy sięgał mniej więcej do połowy widocznego za piekarnią budynku Wiatraczna 3.

Wychodzi to w okolicy widocznej na jezdni "wyspy". Autobus Solaris Urbino 18 nr tab. 8224.

Na portalu WawaLove znalazłem dwa zdjęcia na których widoczny jest jeden z torów trójkąta.
Rok 1939, południowa strona ul. Grochowskiej, widok w kierunku zachodnim. Budynek po lewej stronie to Waszyngtona 77, budynek bez wschodniej ściany to obecnie Grochowska 215. O budynku Grochowska 215 pisałem w notce GTWB LXXVI Nieoczekiwana zmiana - Powrót JAJA. W jezdni widoczny tor wyjazdowy z ul. Wiatracznej w kierunku Kamionka.
Link do zdjęcia.
Tak to miejsce wygląda obecnie. Wagon PESA 120Na SWING nr tab. 3172.
2014.04.29

Lata 50. Widok Ronda Wiatraczna w kierunku wschodnim. Po lewej stronie widoczna Piekarnia Teodora Rajcherta zza której wyłania się tor wyjazdowy w kierunku Kamionka. W oddali (również po lewej stronie) widoczna wieża Kościoła Najczystszego Serca Maryi na Placu Szembeka.
Link do zdjęcia.

Można powiedzieć, że w ostatnich godzinach przed ukończeniem tej notki miałem niebywałe szczęście. W nocy o godzinie 03:30 natknąłem się na Rondzie Wiatraczna na wagon techniczny na bazie wagonu K. Dzięki temu mogłem zrobić zdjęcie starego tramwaju, którego koła być może toczyły się po szynie ukrytej obecnie pod asfaltem.
Od lewej strony: piekarnia Teodora Rajcherta, wylot ul. Wiatracznej, budynki Wiatraczna 2 i 4, ul. Zakole, Galeria Grochów oraz wagon techniczny na bazie wagonu typu K nr tab. S-9.
2014.04.30

Widok wzdłuż ul. Grochowskiej w kierunku zachodnim. Od prawej strony: budynek Wiatraczna 2, wylot ul. Wiatracznej, piekarnia Teodora Rajcherta, budynek Grochowska 230.

Północna strona ul. Grochowskiej. Od lewej strony: budynek Grochowska 230, piekarnia Teodora Rajcherta, wylot ul. Wiatracznej, budynek Wiatraczna 2.
Udało mi się również nagrać filmik. Jakość nie powala, obraz się kołysze (nie zdążyłem odpiąć statywu i utrudniał mi filmowanie) ale za to udało mi się sfilmować na tle ul. Wiatracznej taką zawrotkę, jaką nie często można zobaczyć.

18 komentarzy:

  1. Znikający punkt to wpisy Wisiena, dodawane ostatniego dnia przed końcem głosowania o 23:59:59...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Chyba w tym przypadku bardziej pasowałoby pojawiający się (wyskakujący) punkt. :-)

      Usuń
  2. Ciekawy wpis, jak zwykle na Twoim blogu. Kiedyś takie tramwajowe resztki w ścianie odkryłam na Kawęczyńskiej. Tylko tam akurat się łatwo spodziewać, znana nieistniejąca trasa tramwajowa. W sumie gdyby się tak zastanowić, to gdyby nie likwidacja wielu tras tramwajów w Warszawie, to byśmy teraz mieli jedną z fajniejszych sieci w Europie. Tylko pewnie tak krzywą jak w Łodzi i niedoinwestowaną (Pesy by nie wykręciły w ciasnych uliczkach itd.).

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Z tych zlikwidowanych tras tramwajowych najbardziej mi żal dwóch - wilanowskiej i młocińskiej.

      Usuń
  3. Łał! Nie wiedziałem o tym, a tym bardziej, że jakieś kawałki torów w asfalcie (brzmi to jak nazwa deseru "tory w asfalcie") się tam ostały! A Ząbkowską to jeszczem jechał tramwajem...

    Lavinko - o skrętność PES się nie martw :-)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ten komentarz został usunięty przez autora.

      Usuń
    2. Też miałem przyjemność przejechać się tramwajem ul. Ząbkowską. Szkoda, że okoliczni mieszkańcy doprowadzili do likwidacji tej możliwości.
      Lavinka ma trochę racji w kwestii PES. Zaraz na początku kursowania wagonów 120N na pętli Gocławek była czarna seria wykolejeń (jednego dnia) tych wagonów na łuku torów. Żadne inne wagony nie miały takich problemów. Ponadto często podczas nocnych wojaży po mieście rozmawiam z panami z brygad technicznych. Twierdzą, że tak jak PESY "rżną" szyny na łukach, nie robiły i nie robią tego obecnie żadne inne wagony.
      "Tory w asfalcie" - pomysł dla Magdy Gessler. :-)

      Usuń
    3. trójkąt został zbudowany aby linia 26 mogła wcześniej kończyć (jest znana data dzienna oddania do użytku ego trójkąta), i nie 1525 tylko 1524 mm,a autor artykułu powinien zacząć szukać pod asfaltem a nie po przewodach trakcyjnych.

      Usuń
    4. Szanowny Panie Dariuszu, przyznaję Panu rację - nie 1525 a 1524 mm. Prawdopodobnie kiedy pisałem powyższy tekst "omsknął" mi się palec na klawiaturze. Natomiast nie bardzo rozumiem co miał Pan na myśli pisząc, cytuję - "autor artykułu powinien zacząć szukać pod asfaltem a nie po przewodach trakcyjnych". Miałem wziąć wielki młot i odkuwać asfalt na ulicy Wiatracznej, a może użyć miotacza płomieni i rozpuścić asfalt pokrywający dawny trójkąt tramwajowy? Według mnie, właśnie pozostałości po trakcji elektrycznej są widocznymi śladami po tramwajowej historii ulicy Wiatracznej. Pozdrawiam - Wisien4464

      Usuń
  4. Magiczny ten nocny tramwaj - trochę jak powrót do przyszłości!
    A takie znikające tory bardzo lubię, i pamiętam ze swoich okolic, znaczy Żelaznej i nie tylko.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tory tramwajowe na ul. Żelaznej też pamiętam, podobnie jak rozjazdy w cztery możliwe kierunki w Al. Jerozolimskich przy ul. Żelaznej, Pl. Starynkiewicza oraz krzyżaki w tym miejscu.
      Magiczne nocne "berlinki" mogą niedługo zniknąć z ulic Warszawy. Szykuję wpis na ten temat.

      Usuń
  5. gratuluję utrwalenia kawałka historii, nikt zdjęcia tego kawałka szyny już wiecej nie powtórzy...
    no chyba, że go nie wyrwali, a tylko z wierzchu przykryli asfaltem i za kilka lat znowu wylezie... :))
    a nieliczne jeszcze w Warszawie uchwyty do trakcji tramwajowej coraz cześciej znikają przy okazji ocieplania elewacji budynków styropianem...

    OdpowiedzUsuń
  6. Szyna znowu wygląda spod asfaltu :)
    Mam nadzieję, że zostawią ten relikt. Natomiast co do budynku piekarni Reicherta - rokowania są kiepskie, coraz bardziej dziadzieje. Jeszcze całe są szyby w oknach, nie wiadomo jak długo

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Widziałem kilka dni temu. Też bardzo bym się cieszył, gdyby resztki trójkąta zostały zachowane.

      Usuń
  7. Mieszkałem od urodzenia w budynku Wiatraczna 2 od 1969 do 1994 roku. Narożny balkon na pierwszym piętrze plus po dwa okna z każdej strony. Kiedyś trakcja była także mocowana do ścian budynku od strony południowej, ta co obecnie jest mocowana do słupa. Natomiast co do torów to pamiętam jako dziecko że po którejś zimie jak były duże ubytki to było widać tory na samej ulicy Wiatracznej a także w okolicy tego trójkąta co się łączy z Zakolem. Tory są ułożone na bruku. Wtedy buło doskonale widać i wiem że są na pewno. Może po zerwaniu asfaltu by się okazało że ulica wygląda identycznie jak ten fragment Ząbkowskiej przy Targowej.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bardzo dziękuję za informację. Na południowej ścianie budynku Wiatraczna 2 (przy narożnym balkonie) są ślady po uchwytach trakcyjnych. Wypatrzyłem je już po publikacji tego wpisu. Pozdrawiam - Wisien4464.

      Usuń
  8. wagon techniczny na "bazie wagonu K"?????????? to WAGON k - PO PROSTU

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. "PO PROSTU" wagon K posiada przedział pasażerski. Wagon widoczny na zdjęciach został poddany tylu przeróbkom, że nie jest już wagonem liniowym tylko wagonem technicznym, który pierwotnie BYŁ wagonem typu K. Pozdrawiam - Wisien4464

      Usuń